Сертыфікацыя – форма ацэнкі адпаведнасці, якая праводзіцца органам па сертыфікацыі, вынікам якой з’яўляецца дакументальнае пасведчанне адпаведнасці аб’екта ацэнкі адпаведнасці патрабаванням тэхнічных нарматыўных прававых актаў (ТНПА).
У адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 24 кастрычніка 2016 г. № 437-З «Аб ацэнцы адпаведнасці тэхнічным патрабаванням і акрэдытацыі органаў па ацэнцы адпаведнасці», сертыфікацыя носіць абавязковы або добраахвотны характар.
Абавязковай сертыфікацыі падлягае прадукцыя:
– у дачыненні да якой устаноўлены патрабаванні тэхнічных рэгламентаў Рэспублікі Беларусь або Мытнага саюза (Еўразійскага эканамічнага саюза),
– якая ўключана ў Пералік аб’ектаў абавязковага пацвярджэння адпаведнасці Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь (пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 кастрычніка 2016 г. № 849 з унесенымі зменамі пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 студзеня 2017 года №77).
Сертыфікацыя на адпаведнасць тэхнічным рэгламентам Мытнага саюза (Еўразійскага эканамічнага саюза) праводзіцца органам па сертыфікацыі, уключаным ў Адзіны рэестр органаў па ацэнцы адпаведнасці Еўразійскай эканамічнай саюза, у межах вобласці акрэдытацыі органа на падставе пададзенай заяўнікам на правядзенне сертыфікацыі заяўкі на сертыфікацыю і пры ўмове заключэння дагавора на выкананне работ па сертыфікацыі.
Схемы, якія прымяняюцца пры сертыфікацыі, ўсталёўваюцца адпаведнымі тэхнічнымі рэгламентамі Мытнага саюза (Еўразійскага эканамічнага саюза): ТР МС 004/2011 – артыкул 7 пункты 2, 3; ТР МС 010/2011 – артыкул 11 пункт 1; ТР МС 020/2011 – артыкул 7 пункты 2, 3; ТР МС 031/2012 – артыкул 6 п. 2,3, а таксама згодна з Вырашэнню Савета Еўразійскай эканамічнай камісіі ад 18 красавіка 2018 г. № 44 «Аб тыпавых схемах ацэнкі адпаведнасці».
Добраахвотная сертыфікацыя ажыццяўляецца толькі ў рамках Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь (НСПС) у дачыненні да прадукцыі, для якой не ўстаноўлены патрабаванні па абавязковаму пацвярджэнню адпаведнасці. Схемы і парадак сертыфікацыі прадукцыі, устаноўлены ТКП 5.1.02-2012 “Нацыянальная сістэма пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь. Сертыфікацыя прадукцыі. Асноўныя палажэнні »і« Правіламі пацвярджэння адпаведнасці Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь », зацверджанымі Пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 25 ліпеня 2017 г. № 61 (у рэдакцыi пастановы Дзяржстандарту ад 2018/02/15 № 10).
Форма заяўкі на правядзенне работ па сертыфікацыі
Разам з заяўкай заяўнік на сертыфікацыю фармуе камплект доказательственное матэрыялаў. Патрабаванні да складу доказательственное матэрыялаў ўсталёўваюцца ў тэхнічных рэгламентах Мытнага саюза: ТР МС 004/2011 – артыкул 7 пункт 5.1; ТР МС 010/2011 – артыкул 8 пункт 10; ТР МС 020/2011 – артыкул 7 пункт 5.1; ТР МС 031/2012 – артыкул 6 п. 5.1, а пры сертыфікацыі ў НСПС РБ – ТКП 5.1.02-2012, р. 5.3.
Па выніках разгляду заяўкі на сертыфікацыю орган па сертыфікацыі вызначае асноўныя ўмовы маючай адбыцца сертыфікацыі і накіроўвае (перадае) інфармацыю пра іх заяўніку на правядзенне сертыфікацыі.
Пры згодзе заяўніка на правядзенне сертыфікацыі з асноўнымі ўмовамі маючай адбыцца сертыфікацыі паміж ім і органам па сертыфікацыі заключаецца дагавор на выкананне работ па сертыфікацыі.
Сертыфікацыя ў залежнасці ад схемы пацвярджэння адпаведнасці можа меркаваць ідэнтыфікацыю прадукцыі, адбор узораў прадукцыі для выпрабаванняў, выпрабаванні прадукцыі, аналіз стану вытворчасці, прыняцце рашэння аб выдачы цi аб адмове ў выдачы сертыфіката, інспекцыйны кантроль за сертыфікаванай прадукцыяй (перыядычную ацэнку сертыфікаванага аб’екта), iншыя працэдуры у рамках сертыфікацыі.
Орган па сертыфікацыі адмаўляе ў прыняцці заяўкі аб выдачы сертыфіката ў разе не прадастаўлення ўсіх неабходных для яго выдачы дакументаў (звестак), а таксама іншых дакументаў, прадастаўлення якіх орган па сертыфікацыі мае права патрабаваць ад зацікаўленай асобы.
Орган па сертыфікацыі адмаўляе ў выдачы сертыфіката ў выпадку ўстанаўлення па выніках сертыфікацыі неадпаведнасці прадукцыі тэхнічным патрабаванням, адпаведнасць якім пацвярджаецца пры сертыфікацыі.
У перыяд дзеяння сертыфіката прадугледжваецца правядзенне інспекцыйнага кантролю за сертыфікаванай прадукцыяй (перыядычная адзнака сертыфікаванай прадукцыі), акрамя выпадкаў, калі гэта не прадугледжана схемай пацвярджэння адпаведнасці альбо правіламі пацвярджэння адпаведнасці. Пры правядзенні кожнага інспекцыйнага кантролю за сертыфікаванай прадукцыяй (перыядычнай ацэнкі сертыфікаванага аб’екта) заключаецца асобны дагавор на выкананне работ.
Сертыфікат уступае ў сілу з даты яго рэгістрацыі (прысваення рэгістрацыйнага нумара і ўнясення адпаведнага запiсу) органам па сертыфікацыі ў рэестры Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь альбо нацыянальных частках адзіных рэестраў дакументаў аб ацэнцы адпаведнасці.
Сертыфікат дзейнічае на працягу тэрміну, названага ў адпаведным сертыфікаце. Пры гэтым дата рэгістрацыі сертыфіката паказваецца ў ім як дата пачатку яго дзеяння.
У сертыфікат адпаведнасці на працягу тэрміну яго дзеяння па ініцыятыве ўладальніка сертыфіката могуць быць унесены змяненнi i (або) дапаўненні органам па сертыфікацыі, які выдаў адпаведны сертыфікат, у сувязі са зменай звестак, указаных у сертыфікаце адпаведнасці.
Дзеянне сертыфіката можа быць спынена органам па сертыфікацыі, які выдаў адпаведны сертыфікат, па ініцыятыве ўладальніка сертыфіката.
Дзеянне сертыфіката можа быць прыпынена, адноўлена ці адмененае (спынена) па рашэнні органа па сертыфікацыі, які выдаў адпаведны сертыфікат ў выпадках:
– неадпаведнасці сертыфікаванай прадукцыі тэхнічным патрабаванням, адпаведнасць якім было пацверджана пры сертыфікацыі;
– змены (ўвядзення новых) тэхнічных патрабаванняў у дачыненні да сертыфікаванай прадукцыі, калі ў выніку паказчыкі, пацверджаныя пры сертыфікацыі, не адпавядаюць (могуць не адпавядаць) такім змененым (новым) тэхнічным патрабаванням альбо калі адпаведнасць прадукцыі змененым (новым) тэхнічным патрабаванням не пацвярджалася пры сертыфікацыі ;
– змены канструкцыі, камплектнасці сертыфікаванай прадукцыі, якое цягне (можа пацягнуць) змяненне паказчыкаў, пацверджаных пры сертыфікацыі;
– змены арганізацыі і (або) тэхналогіі працэсаў жыццёвага цыкла прадукцыі, якія наўпрост звязаныя з сертыфікаванай прадукцыяй і цягнуць (могуць пацягнуць) неадпаведнасць сертыфікаванай прадукцыі тэхнічным патрабаванням, пацверджаным пры сертыфікацыі;
– адмовы альбо ўхілення ўладальніка сертыфіката ад заключэння або выканання дамовы на выкананне работ па правядзенні інспекцыйнага кантролю за сертыфікаванай прадукцыяй (перыядычнай ацэнкі сертыфікаванай прадукцыі), акрамя выпадкаў, калі правядзенне такой ацэнкі не прадугледжана схемай пацвярджэння адпаведнасці альбо правіламі пацвярджэння адпаведнасці
У выпадках i парадку, устаноўленых Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь, дзеянне сертыфіката можа быць прыпынена або адменена (спынена) ўпаўнаважанымі службовымі асобамі дзяржаўных органаў, якія складаюць сістэму органаў дзяржаўнага кантролю (нагляду) за выкананнем патрабаванняў тэхнічных рэгламентаў Еўразійскай эканамічнай саюза ў сферы спажывецкага рынку, органаў Камітэта дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь, іншымі вызначанымі Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь асобамі (органамі).
У выпадку адмены (спынення) дзеяння сертыфіката па любым падставы аднаўленне яго дзеянні не ажыццяўляецца. Пры гэтым адмена (спыненне) дзеяння сертыфіката не замінае абыходжанні з новай заяўкай на сертыфікацыю.
Прадукцыя, вырабленая ў перыяд дзеяння выдадзенага ў дачыненні да яе ва ўстаноўленым парадку сертыфіката, а таксама iншая сертыфікаваная прадукцыя ў выпадках, вызначаных правіламі пацвярджэння адпаведнасці, могуць знаходзіцца ў звароце пасля адмены (спынення) дзеянні адпаведнага сертыфіката ў межах вызначаных у адпаведнасці з актамі заканадаўства Рэспублікі Беларусь ці правым Еўразійскай эканамічнай саюза тэрмінаў службы, тэрмінаў годнасці і (або) тэрмінаў захоўвання прадукцыі, за выключэннем выпадкаў, калі дзеянне сертыфіката было адменена (спынена) у сувязі з неадпаведнасцю сертыфікаванай прадукцыі тэхнічным патрабаванням, адпаведнасць якім было пацверджана пры сертыфікацыі, або адменена (спынена) у выпадках i парадку, устаноўленых Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь, упаўнаважанымі ім асобамі (органамі).
У выпадку адмены дзеяння атэстата акрэдытацыі органа па сертыфікацыі выдадзеныя ім раней сертыфікаты дзейнічаюць у межах тэрмінаў, на якія яны былі выдадзены, але не больш за два гады з даты ўнясення органам па акрэдытацыі запісы ў рэестр Нацыянальнай сістэмы акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь аб адмене дзеяння атэстата акрэдытацыі. Пры гэтым дзеянне такіх сертыфікатаў можа быць спынена да названых тэрмінаў з ініцыятывы ўладальнікаў сертыфікатаў іншымі органамі па сертыфікацыі, пэўнымі Дзяржаўным камітэтам па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь.